تبیینی از تعطیلی حج از صفویه تا انقلاب اسلامی ایران

حج‌گزاری مسلمانان از اواخر حیات رسول الله9 آغاز گردیده و تا قرن سوم هجری، جز موارد بسیار معدود که بیشتر مربوط به حوادث طبیعی و غیر مترقبه بود، بی وقفه انجام ‌شده است. از این زمان به بعد و با ضعف دستگاه خلافت عباسی و پدید آمدن کانون‌های متعدد قدرت در جهان اسلام، رقابت‌ها بر سر سیادت بر حرمین شریفین، به عنوان کانون‌های مشروعیت‌زا، شروع شد که گاه به تعطیلی حج مردمان قلمرو رقیب منجر گردید. در بازة زمانی 907 قمری که صفویه در ایران قدرت گرفت تا پیروزی انقلاب اسلامی در ایران (سال 1399ق/ 1357ش) نیز بیشتر بنا به دلایل سیاسی و مذهبی، حج در برخی سال‌ها تعطیل شد. این نوشتار در صدد است تا پس از بررسی علل کلی تعطیلی حج، سال‌هایی را که ادای این فریضة الهی مدتی برای برخی مردمان سرزمین‌های اسلامی میسر نشده است، مطرح کند. پرسش اصلی مقاله این است که علل تعطیلی حج در بازة زمانی از صفویه تا انقلاب اسلامی چه بوده و چه سال‌هایی و چرا حج تعطیل شده است.